《གསང་བའི་དམག་འཁྲུག་》དཔེ་ཀློག་ཟིན་བྲིས།

《གསང་བའི་དམག་འཁྲུག》ནི་ཧྥ་རན་སེའི་རྩོམ་པ་པོ་ཨ་ལི·ལ་དབྱི་ཏིའི་བརྩམས་ཆོས་ཡིན་པ་དང་དེའི་ནང་གཙོ་བོ་ཨ་རིའི་དུས་ཡུན་རིང་པོའི་ཕྱི་ཕྱོགས་དཔལ་འབྱོར་ཐབས་ཇུས་དང་དེ་བཞིན་དཔུང་རིང་མངའ་ཁོངས་ཀྱི་མཚོན་ཆ་གསར་པ་དེ་རིགས་ཐོན་རྗེས་ཡོ་རོབ་ཇི་ལྟར་བྱས་ཏེ་འདུལ་དགོས་པའི་སྐོར་བརྗོད་ཡོད། རྩོམ་པ་པོས་ཨ་རིའི་སྤྱི་ཁྱབ་དཔུང་སྡེའི་དོ་དམ་ཐབས་ཇུས་ལ་དབྱེ་ཞིབ་བྱ་ཆེད།ལོ་གཉིས་རིང་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བཅར་འདྲི་བྱས་པའི་ནང་ཧྥ་རན་སེའི་བཀག་སྡོམ་བྱས་པའི་ཁེ་ལས་དང་།ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཕྲན་མཉམ་འབྲེལ་བརྟག་དཔྱད་ཅུས།ཨ་རིའི་དཔལ་འབྱོར་ཨུ་ལྷན་སོགས་ཚུད་ཡོད་པ་རེད། དེབ་དེའི་ནང་རྩོམ་པ་པོས་དཔེ་མཚོན་འབོར་ཆེན་དྲངས་ནས་ཨ་རིས་ཇི་ལྟར་བྱས་ཏེ་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་མཚོན་ཆ་སྤྱད་ནས་ཡོ་རོབ་ཀྱི་ཁེ་ལས་ལ་རྡུང་རྡེག་གཏོང་བ་དང་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ་དེ་གའི་ཁེ་ལས་ལ་དེའི་ཁྲོད་ནས་ཁེ་ཕན་ཐོབ་པ་བྱས་ཏེ་འཛམ་གླིང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གཙོ་ཁྲིད་གནས་བབ་བརྟན་དུ་གཏོང་རྒྱུའི་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད།

ལོ་འདི་དག་གི་རིང་ལ་ཀྲུང་གོ་དང་ཨ་རིའི་བར་གྱི་ཉོ་ཚོང་གི་འགལ་བ་ཛ་དྲག་ཇེ་ཆེར་གྱུར་པ་དང་།ཀྲུང་གོ་བས་ཨ་རིའི་དམག་དཔུང་གི་བདག་སྐྱོང་ལ་ངོས་འཛིན་ངེས་ཅན་བྱུང་ཡོད་ལ།ཡང་ལ་ལས་ནོར་འཁྲུལ་གྱིས་ཨ་རིའི་དམག་དཔུང་གི་བདག་སྐྱོང་ནི་ཀྲུང་གོར་དམིགས་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་ཡང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དོན་དམ་དུ་ཡོ་རོབ་ནི་ཨ་མེ་རི་ཁའི་དམིགས་འབེན་གཙོ་བོ་ཡིན།གང་ལགས་ཤེ་ན།ལོ་ངོ་སུམ་ཅུའི་སྔོན་གྱི་འཛམ་གླིང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ལྟེ་བ་ནི་ཡོ་རོབ་དང་ཨ་རིར་ཡོད་པས།ཡོ་རོབ་དང་ཨ་རིའི་དཔལ་འབྱོར་སྒྲིག་ལམ་ལ་གཙོ་ཁྲིད་བྱས་པ་ཙམ་གྱིས་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་དཔལ་འབྱོར་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱས་པས་རེད། མིག་སྔའི་བར་ཡོ་རོབ་དཔལ་འབྱོར་སྔར་བཞིན་ཨ་རིའི་ཁོངས་གཏོགས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་ཨ་རིས་ཡོ་རོབ་ལ་དེད་ནས་ལི་པི་ཡ་དང་།དབྱི་རན།དབྱི་རགདབྱི་རགཨུ་རུ་སུ།ཀྲུང་གོ་སོགས་ལ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་བཀག་སྡོམ་བྱས་པ་མཐོང་ཐུབ།

དཔེ་དེབ་འདི་བཀླགས་ན་ང་ཚོས་ཨ་རིའི་དཔུང་རིང་གི་བདག་སྐྱོང་ནི་ཇི་ལྟར་འཁོར་སྐྱོད་བྱེད་པ་ཤེས་ཐུབ།ཨ་མེ་རི་ཁས་ཅིའི་ཕྱིར་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་པའི་ཁེ་ལས་ལ་བདག་སྐྱོང་བྱེད་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་པར་བཀག་སྡོམ་བྱེད་པ།（འདི་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩ་འཛུགས་མང་པོ་ཞིག་གིས་བསྒྲུབ་མི་ཐུབ་པ་ཡིན།）དཔུང་རིང་གི་བདག་སྐྱོང་གི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གང་དག་ཡོད་པ་དང་།ཡོ་རོབ་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་འདྲ་མཉམ་མིན་པའི་འོག་མགོ་བསྒུར་དགོས།ཨ་མེ་རི་ཁའི་དཔུང་རིང་གི་བདག་སྐྱོང་གི་མཐར་ཐུག་གི་དམིགས་ཡུལ་ནི་ཅི་ཞིག་ཡིན་ནམ། མ་གཞི་རྩོམ་པ་པོས་ཧྥ་རན་སེ་བརྟག་དཔྱད་ཁོ་ནར་དཔེ་བཞག་ནས་བརྗོད་ན་ཀྲུང་གོར་དེང་སྐབས་འཕྲད་བཞིན་པའི་བཀག་སྡོམ་ལའང་བློ་སྒོ་འབྱེད་པའི་དོན་སྙིང་ལྡན་ཡོད།དེར་བརྟེན་མིག་སྔའི་ཀྲུང་ཨའི་ཚོང་དོན་འཐབ་རྩོད་ལ་དོ་ཁུར་བྱེད་མཁན་གྱི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན་དཔེ་དེབ་དེ་ནི་ཀློག་དེབ་ཡག་ཤོས་ཀྱི་གྲས་ཤིག་རེད། དཔལ་འབྱོར་ལོ་རྒྱུས་དང་།དཔལ་འབྱོར་བཅའ་ཁྲིམས།ཆབ་སྲིད།ལོ་རྒྱུས་བཅས་ལ་དགའ་པོ་བྱེད་མཁན་གྱི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན་དེབ་འདི་ཞིབ་ཕྲ་ལྟ་རིན་ཡོད།

གླེང་གཞི།

1989ལོར་པའེ་ལིན་གྱི་གྱང་རྦད་དེ་ལོག་པ་དང་། 1991ལོར་སུའུ་ལེན་ཐོར་ཞིག་ཏུ་སོང་། ཤར་ནུབ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་འགྲན་རྒོལ་མཇུག་འགྲིལ་བའི་སྐབས་འདིར་ཨ་མེ་རི་ཁས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་དེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགྲན་རྒོལ་ནས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཁེ་ཕན་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་རེད། 1993ལོར་ཁེ་ལིན་ཏུན་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱལ་དོན་བློན་ཆེན་ཝོ་ལུན་·ཁེ་ལི་སི་ཐུའོ་ཧྥུའུ་ཡིས་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་སྲིད་གཞུང་གིས་དེ་སྔ་དགྲ་བོར་ཁ་གཏད་གཅོག་པའི་བྱ་ཐབས་དང་ཐོན་ཁུངས་སྤྱད་དེ་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་འགྲན་རྩོད་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་རྒྱུའི་རེ་བ་བཏོན་པ་རེད། ཐོན་ཁུངས་འདིའི་རིགས་ལ་གསང་འཕྲིན་བརྟག་དཔྱད་སྡེ་ཁག་དང་གཞི་གྲངས་དབྱེ་ཞིབ་སྡེ་ཁགའཁྲུག་ཆ་དོད་པའི་ཆབ་སྲིད་པ།གསང་མྱུལ་བ་སོགས་ཡོད། 2001ལོའི“9.11”འཇིགས་སྐུལ་འཇབ་རྒོལ་གྱིས་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཕྲན་མཉམ་འབྲེལ་སྲིད་གཞུང་ལ་ཁ་གཡར་ནས་དེའི་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་དཔལ་འབྱོར་དམག་འཁྲུག་གི་གོ་མཚོན་མཛོད་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་གི་ཡོད། ཁ་གཡར་ས་འདིར་བརྟེན་ནས་ཨ་མེ་རི་ཀས་འཛམ་གླིང་ཡོངས་སུ་བཙན་དབང་རིང་ལུགས་ལག་ལེན་བསྟར་ནས་མནའ་གྲོགས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ལས་དོན་ལ་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

དཔེར་ན།2000ལོའི་ནང་ཨ་རིས་SWIFTཞེས་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་ནས་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བ་དང་།（གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་ལས་རིགས་གཅིག་པའི་དངུལ་ཁང་གི་དངུལ་རྩའི་གློག་འཕྲིན་མཐུན་ཚོགས་དང་།དངུལ་ཁང་ལས་རིགས་ཀྱི་རྩིས་རྒྱག་པའི་གྲངས་གཞི་ཚང་མ་དེའི་ནང་བསྡུས་པ་དང་།གྲངས་གཞི་དེ་ནི་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་དངུལ་རྩའི་བྱེད་སྒོ་ཨ་རིའི་མདུན་དུ་དམར་རྗེན་དུ་ཐོན་པ་ཞིག་རེད།）ཡོ་རོབ་སྐམ་ས་ཆེ་མོའི་དངུལ་ཁང་གི་རྩིས་ཐོའི་ཆ་འཕྲིན་མང་པོ་ཐོབ་པ་མ་ཟད།ཐལ་སྐྱོད་པར་རྡུང་རྡེག་གཏོང་བའི་མིང་ཐོག་ནས་རྒྱལ་ཁབ་བདེ་འཇགས་ཅུས་ལ་འཛམ་གླིང་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་ལྟ་སྐུལ་ཚོད་འཛིན་མ་ལག་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་ལྟ་བུ་རེད། འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་དང་།ཚོགས་ཁག་ནག་པོ།ཉེས་གསོག་རྩ་འཛུགས།ཉིང་རྡུལ་མཚོན་ཆ་མཆེད་པ།སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་བྱེད་མཁན།ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས།ཁྲམ་པའི་རྒྱལ་ཁབ་བཅས་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་འབྱུང་ཁུངས་གཅོད་པ་དེ་ནི་དཔལ་འབྱོར་ཐོག་ནས་ཁོ་ཚོས་བྱ་ངན་བྱེད་པར་བཀག་འགོག་བྱས་པ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་ཞིང་།འདི་ནི་ཨ་མེ་རི་ཀས་སྤྲད་པའི་གཏན་ཚིགས་ཤིག་རེད། ཡིན་ནའི་དོན་དངོས་འདི་འདྲ་རེད་པས། གཤམ་ལ་དེབ་འདིའི་བསམ་བློ་ཞིབ་ཏུ་བལྟས་ན་རྩོམ་པ་པོའི་དབྱེ་ཞིབ་རེད།

《ཕྱི་རྒྱལ་དུ་རུལ་སུངས་ལ་རྒོལ་བའི་བཅའ་ཁྲིམས་》

དེ་ནི་དཔུང་རིང་མངའ་ཁོངས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཡིན་པ་དང་ཨ་རིའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་རུལ་སུངས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། དུས་འདིར་ཨ་རིའི་རུལ་སུངས་ནི་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་གནས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རྒྱལ་ནང་དུའང་དེ་བཞིན་ཚབས་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས། ངང་ལག་སྒོ་སོགས་རུལ་སུངས་ཀྱི་གྱོད་གཞི་ཁག་གཅིག་གིས་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ངང་གཡོ་འགུལ་བཏང་བ་དང་ཧྲུའེ་མོན་དོན་རྐྱེན་གྱིས་ཁེ་ལས་ཀྱི་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ཀྱི་བྱེད་སྤྱོད་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་མིག་ལམ་དུ་དམར་རྗེན་དུ་བཏོན་པས་ཨ་རིའི་དམངས་ཚོགས་ཧང་སངས་དགོས་པ་ཞིག་ཡོད། རུལ་སུངས་སུ་འགྱུར་བའི་དོན་རྐྱེན་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་བྱུང་བ་དེའི་ཐོག་ནས་ཨ་རི་རང་གི་ས་ཆ་ཡིན་ནའང་འདྲ།ཡང་ན་མངའ་ཁོངས་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཁེ་ལས་དང་སྲིད་ཏང་བར་དབང་དངུལ་བརྗེ་འཚོང་ཚབས་ཆེན་ཡོད་པ་གསལ་བཤད་བྱུང་ཡོད། 1776ལོར་ཙུང་ཐུང་ཧྥུ་ཐེ་ཡིས་ཁྲིམས་འཛུགས་བྱས་ནས་རུལ་སུངས་ལ་རྡུང་རྡེག་གཏོང་རྩིས་བྱེད་སྐབས།སྐབས་དེའི་བསམ་ཕྱོགས་ལ་རིགས་གཉིས་ཡོད་དེ།གཅིག་ནི་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ལྐོག་རྔན་སྤྲོད་པའི་དངུལ་གྲངས་ཡིག་ཐོག་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས་པ་མ་ཟད།དོན་དངོས་དེ་མ་རྐང་འཇོག་མཁན་ལ་གསལ་པོར་བཤད་དགོས་པ་དང་། གཞན་ཞིག་ནི་ཁེ་ལས་ཀྱིས་རྒྱུ་རྔན་སྤྲད་མི་ཆོག་པ་དང་། དེ་དུས་ཙུང་ཐུང་ཧྥུ་ཐེ་ཡིས་སྔ་མ་དེ་བདམས་པ་རེད།

ལོ་དེའི་འདེམ་བསྐོའི་ཁྲོད་ཁ་ཐེས་ཧྥུ་ཐི་ཡི་སྲིད་ཇུས་ལ་ཁ་རྡུང་དྲག་པོ་བཏང་བ་དང་།ཁོས་རུལ་སུངས་དང་ལྐོག་རྔན་སྤྲོད་པ་ཁྲིམས་མཐུན་ཅན་དུ་བསྒྱུར་བར་དགག་པ་བརྒྱབ་པ་ནི་རྒྱ་ཡན་དུ་བཏང་བ་རེད། ཁ་ཐེས་བདམས་ཐོན་བྱུང་རྗེས་ཧྥུ་ཐེ་ཡི་འཆར་གཞི་དོར་ནས་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ཀྱི་བྱས་ཉེས་གཏན་འཁེལ་དང་ཉེས་ཆད་གཅོད་རྒྱུ་རེད། དེ་རྗེས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་ཁྲིམས་དོན་གྲོས་གཞི་ཞིག་ལ་གྲོས་འཆམ་བྱས་པ་སྟེ།1977ལོའི་ཟླ་12ཚེས་19ཉིན《ཕྱི་རྒྱལ་དུ་རུལ་སུངས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པའི་བཅའ་ཁྲིམས》ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པ་རེད། ཁྲིམས་དོན་གྲོས་གཞི་འདིའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་ཨ་མེ་རི་ཁའི་ཁེ་ལས་དང་གཞུང་ཞབས་པས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་རྒྱུ་རྔན་སྤྲོད་པ་དང་ལྐོག་རྔན་ཟ་བར་བཀག་འགོག་བྱ་རྒྱུ་དེ་རེད།

ཨ་རིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དེ་ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་མིན་ཐད་རྒྱལ་ཁབ་དབར་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས་མ་ལག་འཆམ་མཐུན་མེད་པ་དང་།ཁྲིམས་འཛིན་དབང་ཆ་མེད་པ།དཔང་རྟགས་ལེན་དཀའ་བ་སོགས་ནི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིག་རེད། དེས་མ་ཚད་ཨ་རིའི་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ལྐོག་རྔན་སྤྲོད་པའི་བྱེད་སྤྱོད་གཙང་སེལ་བྱས་པ་དེས་ཨ་རིའི་ཁེ་ལས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་གཏོད་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་ཡོད་མོད།འོན་ཀྱང་དེས་ཀྱང་ཨ་རིའི་ཁེ་ལས་ཀྱི་འགྲན་རྩོད་ནུས་པ་ཆུང་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་རེད། རྒྱུ་མཚན་ནི་ཨ་རིའི་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ལྐོག་རྔན་མི་སྤྲོད་པ་དང་།རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་གི་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ལྐོག་རྔན་སྤྲོད་ན།ལྐོག་རྔན་སྤྲོད་པའི་བྱ་སྤྱོད་དེ་རིགས་ལག་རྩལ་དང་རིན་གོང་ཕུད་པའི་འགྲན་རྩོད་ཀྱི་གནས་བབ་ཡག་པོ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ངེས་རེད། འདི་ཨ་མེ་རི་ཁའི་ཁེ་ཕན་དང་མི་འཚམ་པ་མངོན་གསལ་རེད།དེ་ན་ཇི་ལྟར་བྱ་དགོས། དེའི་ལན་ནི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་ཨ་རི་དང་འདྲ་བའི་སྒྲིག་སྲོལ་ལག་ལེན་བསྟར་གྱི་ཡོད།ཁ་ཐེས་དོན་དེ་གསལ་པོ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད།དེར་བརྟེན་ཁོང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ལག་གདང་སྦྲེལ་ནས་མཉམ་ལས་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བའི་བཅའ་ཁྲིམས་འདོན་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་པའི་རེ་འབོད་བྱས་པ་རེད། འོན་ཀྱང་འགོག་རྐྱེན་མང་པོ་འཕྲད་ཅིང་།ལོ་20སོང་རྗེས་གཞི་ནས་དམིགས་ཚད་དེ་གྲུབ་པ་རེད།

ཨ་མེ་རི་ཁས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་རུལ་སུངས་སུ་གྱུར་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་ཁྱབ་གདལ་གཏོང་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་དམིགས་བསལ་རིམ་པ་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་གྲོས་མོལ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་མོད།འོན་ཀྱང་ད་བར་འབྲས་བུ་གང་ཡང་ཐོན་མེད།དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་དེ་ནི་ཁོ་ཚོའི་བདག་དབང་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་སྲིད་པར་མ་ཟད།ཁོ་ཚོའི་སྐམ་ས་ཆེན་པོའི་ཁྲིམས་རྒྱུད་དང་ཡང་འགལ་བ་ཡོད་པའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་།སྐབས་དེར་ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཇི་ཁོ་ནར་ཁྲིམས་རྒྱུད་དཀྱུས་མ་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དུས་མཚུངས་སུ་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱིས་ཨ་མེ་རི་ཀས་འཛམ་གླིང་གི་ཚོང་རར་གཙོ་ཁྲིད་བྱེད་དུ་འཇུག་མི་འདོད་པར།སྒྱིད་ལུག་ནི་འགྲན་རྒོལ་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་བཤད་ཀྱང་བྱས་ཡོད།

ཨ་རི་བས་ཕྱིར་བཤོལ་བྱས་མེད་ཅིང་།ཁོ་ཚོས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་ཚོགས་བརྒྱུད་དེ་དེའི་ཁྲོད་ནས་འདུམ་འགྲིག་བྱས་ཏེ་གྲོས་གཞི་འདི་མུ་མཐུད་དུ་བཏོན། ཁེ་ལས་མང་པོ་ཞིག་ལ་བློ་སྒོ་ཕྱེ་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ནང་ཁུལ་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་འཐབ་ཇུས་དང་བྱེད་ཕྱོགས་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་རེད།

ཡུན་རིང་རྒྱུན་མི་ཆད་པའི་གཏམ་བཤད།ཁྲིམས་འཛིན།ཕྱི་འབྲེལ་བཅས་ཀྱི་དམག་འཁྲུག་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཡོད། དཔལ་འབྱོར་མཉམ་ལས་དང་འཕེལ་རྒྱས་རྩ་འཛུགས་ཀྱིས་མཐར་1997ལོའི་ཟླ་12ཚེས་17ཉིན《རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་དོན་ཉོ་ཚོང་བྱེད་སྒོའི་ཁྲོད་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་པར་རྒྱུ་རྔན་སྤྲོད་པར་ངོ་རྒོལ་བྱ་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་སྤྱི་ཆིངས》ལ་གྲོས་འཆམ་བྱུང་ནས་ཐིག་ཤར་དེ་གཞི་རྩའི་ཐོག་ཨ་རིའི《ཕྱི་རྒྱལ་དུ་རུལ་སུངས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱ་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས》འདྲ་བཤུས་བྱས་པ་རེད། སྤྱི་ཆིངས་ཀྱི་དོན་ཚན་ལྔ་པར་མིང་རྟགས་འགོད་མཁན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་གྱོད་གཞིར་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་པའི་ནང་ཧུར་ཐག་ཞུགས་དགོས་ཤིང་།དེ་ལྟར་བྱས་ཚེ་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་ཇུས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ངེས་ཅན་ཐེབས་སྲིད་ཅེས་གཏན་འབེབས་ཁ་གསལ་བྱས་ཡོད། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་གཞུང་ལས་པར་ལྐོག་རྔན་སྤྲད་པའི་བརྟག་དཔྱད་དང་འདྲི་རྩད་དེ་ཕྱོགས་ཁག་ཚང་མས་དང་ལེན་བྱེད་ཐུབ་པའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ཚད་གཞིའི་འོག་སྤེལ་སྲིད་པས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ཁེ་ཕན་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའམ་ཡང་ན་བྱ་བ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་ཁྲིམས་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཤུགས་རྐྱེན་མི་ཕོག་པ་བྱེད་དགོས། ཨ་མེ་རི་ཁའི་དམིགས་ཡུལ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ནས་ད་བར་དུ་ཁོ་ཚོར་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཁྲིམས་འཛིན་དབང་ཆའང་ཡོད་པ་རེད།

ཐོག་མར་ཨ་མེ་རི་ཁར་སྐུ་བལྟམས་པ་ཙམ་ལས།རྔ་ཆེན་གྱིས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཁྲིམས་ལག་བསྟར་བྱས་མེད། ལོ་གཉིས་ཀྱི་རྗེས་སུ།“9.11”འཇིགས་སྐུལ་འཇབ་རྒོལ་གྱིས་ཨ་རིར་རྒྱུ་མཚན་དྲངས་ནས་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་དཔལ་འབྱོར་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བྱེད་སྒོར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལྟ་སྐུལ་ཚོད་འཛིན་བྱས་པ་དེ་ཁེ་ལས་ཤིག་ཡིན་པ་མ་ཟད།ཐ་ན་སྲིད་གཞུང་གི་བྱེད་སྒོ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པ་དེའི་ནང་ཁོང་གི་མནའ་གྲོགས་ཧྥ་རན་སེ་དང་འཇར་མན་སོགས་ཚུད་ཡོད།

ད་བར་ཨ་རིའི་དཔུང་རིང་གི་མངའ་ཁོངས་རྒྱ་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ནས་ཨ་རིའི་ཁེ་ལས་དང་།ཨ་རིའི་སྤྱི་དམངས།ཨ་རིའི་མ་དངུལ།ཨ་རིའི་ལག་རྩལ་བཅས་ཡིན་པ་མ་ཟད།ཨ་རི་དང་འབྲེལ་བ་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་ཀྱང་བསྡོམས་རྩིས་རྒྱག་སྐབས་ཨ་སྒོར་སྤྱད་པ་དེ་སྔར་བཞིན་ཨ་རིའི་མངའ་ཁོངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཡོད། གལ་ཏེ་བསྡོམས་རྩིས་རྒྱག་སྐབས་ཨ་སྒོར་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་མེད་ན།འབྲེལ་ཡོད་ཁེ་ལས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣས་གློག་རྡུལ་སྦྲག་རྫས་སྐུར་སྐབས་ཨ་རིའི་ཞབས་ཞུའི་འཕྲུལ་ཆས་བརྒྱུད་པའམ་ཡང་ན་ཨ་རིའི་དྲ་སྦྲེལ་ཀུང་སིས་མཁོ་འདོན་བྱས་པའི་ཞབས་ཞུ་བེད་སྤྱད་ཚེ་སྔར་བཞིན་ཨ་རིའི་མངའ་ཁོངས་སུ་ཚུད་ཀྱི་ཡོད། ཨ་མེ་རི་ཁའི་ཁྲིམས་འཛིན་ལ་དུས་འདིར་གོ་སྐབས་མི་ཉུང་བ་ཞིག་མེད་པར།ཁུངས་ལུང་མེད་པའི་ཉེས་མིང་ཞིག་ཡོད་ཚེ་འབྲེལ་ཡོད་ཁེ་ལས་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་ཆོག་གི་ཡོད།

བསྡོམས་རྩིས་བྱས་པར་གཞིགས་ན།1977ལོ་ནས་2014ལོའི་བར་ཨ་རིས《ཕྱི་རྒྱལ་དུ་རུལ་སུངས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པའི་བཅའ་ཁྲིམས》ལ་ཡོངས་བསྒྲགས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པའི་ནང་30%ནི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཁེ་ལས་ལ་དམིགས་པ་ཞིག་ཡིན་མོད།འོན་ཀྱང་ཁོང་ཚོས་སྤྲད་པའི་དངུལ་ཆད་67%ཟིན་ཡོད་པ་རེད།

《ཕྱི་རྒྱལ་དུ་རུལ་སུངས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པའི་བཅའ་ཁྲིམས》ཕུད།ཨ་རིའི་དམག་དཔོན་གྱི་མངའ་འོག་གོ་མཚོན་མཛོད་ནང་ད་དུང་རྫས་མདེལ་གཞན་དག་མང་པོ་ཡོད་པ་དཔེར་ན《ས་པན་སི-ཨའོ་ཁེ་སི་ལི་ཁྲིམས་དོན་གྲོས་གཞི་》དང་།《དངུལ་ཁང་གི་གསང་སྲུང་བཅའ་ཁྲིམས།》《ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་བདག་དབང་ཁྲིམས་སྒོ་རང་བཙན་བཅའ་ཁྲིམས།》《འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་ལ་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་བཀག་སྡོམ་ཁྲིམས་དོན་གྲོས་གཞི་》སོགས་རེད།

ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཁེ་ལས་ཅིའི་ཕྱིར་ཨ་རིར་མགོ་བསྒུར་ནས་།

ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ཨ་རིར་མགོ་སྒུར་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ནམ། ཁོ་ཚོར་ཨ་རིར་ཡན་ལག་ཀུང་སི་མེད་ནའང་། འདི་ནི་མི་མང་པོས་ཧ་མི་གོ་ལ་ཨ་མེ་རི་ཁའི་དཔུང་རིང་གི་བདག་སྐྱོང་གི་ལྟེ་བ་ཡང་ཡིན། ཨ་རིར་མི་འབོར་དུང་ཕྱུར་གསུམ་ལས་མེད་མོད།འོན་ཀྱང་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་བཞི་ཆ་གཅིག་ཟིན་པའི་འཛད་སྤྱོད་གྲངས་འབོར་དེ་བཤད་སྟངས་གཞན་ཞིག་ཐོག་ནས་བཤད་ན་ཨ་རི་ནི་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་འཛད་སྤྱོད་ཚོང་ར་ཆེ་ཤོས་ཤིག་རེད། ཨ་མེ་རི་ཁས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཁེ་ལས་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱ་དགོས་བསམས་མོད།གལ་ཏེ་ཁེ་ལས་འདིས་གཞོགས་འདེགས་མ་བྱས་ན།ཨ་མེ་རི་ཁས་ཁོ་ཨ་རིའི་ཚོང་རར་ཞུགས་པར་བཀག་འགོག་བྱེད་ངེས་ཡིན་པས།འདི་ནི་ཁེ་ལས་མང་ཆེ་བས་འདོར་མི་འདོད་པ་རེད། གལ་ཏེ་ཁེ་ལས་འདིས་ཨ་རིའི་ཚོང་ར་མ་བཟོས་ན་ཆོག་གམ།ཨ་མེ་རི་ཁའི་བརྟག་དཔྱད་སྣང་མེད་དུ་བཞག་ན་ཆོག་གམ། ལན་ནི་མི་ཆོག ཨ་མེ་རི་ཀས་རང་གིས་ཁེ་ལས་འདི་བཀག་སྡོམ་བྱེད་སྲིད་པ་མ་ཟད།ད་དུང་རང་གི་མནའ་གྲོགས་ལ་ཡང་ཁེ་ལས་འདི་བཀག་སྡོམ་བྱེད་དགོས་པའི་བླང་བྱ་འདོན་སྲིད་པ་དང་།ཨ་རི་དང་དེའི་མནའ་གྲོགས་ལ་གཞི་རྩའི་ཐོག་དར་རྒྱས་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུད་ཡོད་པས།ཁེ་ལས་གང་ཡིན་རུང་གྱོང་གུན་དེ་རིགས་འཁུར་མི་ཐུབ། ཁེ་ལས་ལ་ལར་ཨ་རིའི་ཚོང་ར་མི་དགོས་པ་དང་དེའི་མནའ་གྲོགས་ཀྱི་ཚོང་ར་མི་དགོས་སམ།དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཨ་རིའི་བླང་བྱ་སྣང་མེད་དུ་འཇོག་སྲིད་དམ། དེ་ལས་སླ་པོ་ཞིག་མ་རེད།གང་ལགས་ཤེ་ན།ཨ་རིར་འཛད་སྤྱོད་ཁྲོམ་ར་ཡོད་པ་ཕུད།ད་དུང་དངུལ་རྩའི་ཁྲོམ་ར་ཡོད་པས་རེད།ཨ་རིའི་དངུལ་ཁང་ཚང་མས་ཁེ་ལས་དེར་མ་དངུལ་བསྡུ་སྒྲིལ་དང་བསྡོམས་རྩིས་རྒྱག་མི་ཆོག་པ་མ་ཟད།ཐ་ན་ཁོང་གི་རྒྱུ་ནོར་བཀག་འཇོག་བྱེད་མི་རུང་བའི་བླང་བྱ་འདོན་སྲིད།

གོང་གསལ་གྱི་བཀག་སྡོམ་ཚང་མར་བསྐོར་ན་ཆོག་གམ། ལན་ནི་འགྲིག་གི་རེད།ཆེས་སྟབས་བདེ་བ་ནི་དངོས་པོས་དངོས་པོ་བརྗེ་རྒྱུ་དེ་རེད། འོན་ཀྱང་དེ་ལག་ལེན་བསྟར་ཐབས་བྲལ་བ་ཞིག་རེད།གང་ལགས་ཤེ་ན།ཨ་རིས་ཁེ་ལས་དེ་ཡོད་སའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་པས་རེད།རྒྱལ་ཁབ་དེས་གནོན་ཤུགས་ཐེག་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོར་བློ་སྟོབས་དེ་འདྲ་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་ཤས་ལས་མེད་པ་རེད།

ཨ་རིའི་མནའ་གྲོགས་ཀྱི་རྒོལ་ལན་དང་ཞུམ་ཞུམ།

ཨ་རིའི་དཔལ་འབྱོར་བཙན་དབང་གི་མདུན་དུ་ཨ་རིའི་མནའ་གྲོགས་ཚོས་ཕར་རྒོལ་བྱེད་འགོ་བཙུགས་པ་དང་།ཁོ་ཚོས་ངོ་རྒོལ་གྱི་ཁྲིམས་དོན་གྲོས་གཞི་སྣ་ཚོགས་བཏོན་པ་རེད། དཔེར་ན།ཡོ་རོབ་མནའ་འབྲེལ་གྱི《ཡོ་རོབ་མནའ་འབྲེལ་གྱི་བཀག་སྡོམ་ཁྲིམས་གཞི》ཞེས་པའི་ནང་ཡོ་རོབ་མནའ་འབྲེལ་གྱི་ཁེ་ལས་ཨ་རིར་མགོ་བོ་སྒུར་རྒྱུ་གཏན་འགོག་བྱས་ཡོད ཁྲིམས་དོན་གྲོས་གཞི་དེའི་གཞི་འཛིན་ས་ནི་ཨ་རི་དང་ཁ་གཏད་དུ་ལངས་རྒྱུ་དེ་ཡིན་མོད།འོན་ཀྱང་ལག་བསྟར་བྱེད་རིང་ཡོ་རོབ་མནའ་འབྲེལ་གྱིས་འགྲན་རྒོལ་གྱི་དབང་ཆ་དང་འོས་འགན་དེ་ཞིབ་ཕྲའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་སྤྲད་པ་ལས་ཡོ་རོབ་མནའ་འབྲེལ་ལ་སྤྲད་མེད། ཡོ་རོབ་མནའ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་མང་ཆེ་བ་ནི་ཨ་རིར་དགའ་ཞེན་བྱེད་མཁན་ཡིན་ཞིང་།ཨ་རིར་ཕོག་ཐུག་འགྲོ་དོགས་ཀྱི་སེམས་ཁྲལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་ཁྲིམས་དོན་གྲོས་གཞི་དེ་ནི་དོན་ཞིག་ཏུ་གཏན་ནས་བརྩིས་མེད། འོན་ཀྱང་ཧྥ་རན་སེ་དང་འཇར་མན་གྱིས་ཀྱང་གཅིག་གིས་གཅིག་སྐྱོར་མི་ཐུབ་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་པོའི་ནང་ཁུལ་གྱི་སྲིད་ཚོང་བས་ཀྱང་ཨ་རིའི་དཔལ་འབྱོར་བཙན་དབང་དེ་སྣང་མེད་དུ་འཇོག་གི་མེད།ཞིབ་ཕྲའི་ཆད་གཅོད་འཕྲད་སྐབས་རྟག་ཏུ་རྒྱལ་ཚོགས་སུ་རྙོག་གླེང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པས་མཐར་ཨ་རི་དང་མཐུན་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

མོ་ཞི་ཁོ་དང་ཁ་ན་ཏའི་རྒོལ་ཐབས་ནི“མིག་གིས་མིག་ལ་གཏད་ནས་སོ་ཡིས་སོ་ལ་གཏད་པ”དེ་ཡིན་མོད།འོན་ཀྱང་དོན་དངོས་ཐོག་ལག་ལེན་བསྟར་སྐབས་ཚང་མས་ལུས་པོའི་ལྗིད་ཚད་དམའ་པོར་བཞག་ནས་ཨ་རིར་རྒྱལ་ཁབ་དེ་གའི་ཁེ་ལས་ལ་རྟ་གཅིག་རེ་གཏོང་གི་ཡོད།

ཨ་རིས་མནའ་གྲོགས་ལ་མགོ་བསྒུར་བར་ད་དུང་རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཉའ་མི་ཞུམ་པའི་གོང་གི་ཁེ་ལས་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་སྔོན་ལ་རང་ཉེས་ངོས་ལེན་བྱས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་ལ་དོན་སྙིང་མེད་པར་གྱུར་ཡོད། གཤམ་ལ་ཞིབ་ཕྲའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་ལྟ་ཙམ་བྱེད་དང་།

དཔུང་རིང་བདག་ཁོངས་ཀྱི་ཁྲིམས་འཛིན་འདྲི་གཅོད་

ཨ་རིའི་སྤྱི་ཁྱབ་དཔུང་སྡེའི་མངའ་ཁོངས་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཁྲིམས་འཛིན་འདྲི་གཅོད་ནི་ཁྲིམས་དཔོན་གྱི་བྱ་བ་ཞིག་མིན་ལ།རྒྱུན་པར་ཞིབ་དཔྱོད་དཔོན་དང་ཐ་ན་དོ་དམ་ཆེད་མངགས་མི་སྣའི་བྱ་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པས།དེ་ནི་ཨ་རིའི་ཁྲིམས་འཛིན་མ་ལག་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད། ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཇིས་སྤྱིར་བཏང་གི་ཁྲིམས་རྒྱུད་ལག་བསྟར་བྱས་ནས་འགྲན་རྒོལ་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་བྱས་པ་དང་།ཞུ་སྦྱོར་སྔ་མ་དང་ཞུ་སྦྱོར་ཕྱི་མ་གཉིས་ཀྱིས་ཁྲིམས་དཔོན་གྱི་མདུན་དུ་རྩོད་གླེང་དྲག་པོ་བྱས་པ་དང་།ཁྲིམས་དཔོན་གྱིས་འདུམ་གཅོད་བྱེད་མཁན་ཁོ་ན་འཁྲབ་ཀྱི་ཡོད། ཨ་མེ་རི་ཁའི་ཁྲིམས་འཛིན་གཏན་ཚིགས་རིག་པའི་ནང་དུ་ཞུ་སྦྱོར་ཕྱི་མ་བས་རྫུན་གཏམ་བཤད་མི་ཆོགཞུ་སྦྱོར་སྔ་མ་བས་འདྲི་རྩད་བྱེད་པ་ནི་གྱོད་དོན་དང་འབྲེལ་བ་དམ་པོ་མེད་པའི་གནད་དོན་ཡིན་ནའང་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་འགན་འཁྲི་འཁུར་དགོས་པས་ལོ་མང་བཙོན་འཇུག་བྱེད་སྲིད་ཀྱི་རེད། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལ་གཞིགས་ནས་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ཞིབ་དཔྱོད་དཔོན་དང་ཆེད་གཉེར་པ་རྣམས་དང་དུས་ཡུན་རིང་པོར་རྩོད་གླེང་བྱེད་འདོད་མཁན་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་རེད།གང་ལགས་ཤེ་ན།དེ་འདྲ་བྱས་ན་མ་གནས་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཡོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རེད། དེ་ལྟ་བུའི་གོ་རིམ་ཁྲོད་ཀུང་སིའི་གསང་དོན་ཕྱིར་བསྒྲགས་པ་མ་ཟད།གནད་དོན་གཞན་དག་ཀྱང་འབྱུང་སྲིད་པས།དེ་གཉིས་ལ་བསམ་བློ་མ་བཏང་བའི་དབང་དུ་བཏང་ནའང་གཏུག་བཤེར་གྱིས་ཁེ་ལས་ཀྱི་མཚན་སྙན་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད།དེར་བརྟེན་ཁེ་ལས་ཀྱིས་དུས་རྒྱུན་དུ་འདུམ་འགྲིག་བྱ་རྒྱུ་གདམ་ག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

ཨ་རིའི་ཁྲིམས་འཛིན་མ་ལག་ཁྲོད་དུ་ཞུ་སྦྱོར་ཕྱི་མ་བས་རང་ཉེས་ངོས་ལེན་བྱས་ཆོག་པ་དང་།ཁེ་ལས་ཀྱི་ངོས་ནས་བཤད་ན།བྱས་ཉེས་ངོས་ལེན་བྱས་རྗེས་དུས་འགོའི་གྲོས་མོལ་གྱི་དངུལ་ཆད་མ་གཏོགས་འཇལ་མི་དགོས་པས་དེ་ནི་ཚོང་ཞིག་ཡིན་པས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་བདེ་པོ་ཡོད། ཁེ་ལས་ཀྱིས་ཉེས་པ་ངོས་ལེན་བྱ་རྒྱུར་མོས་མཐུན་བྱས་རྗེས།ཁྲིམས་དཔོན་གྱིས་དཔང་པོ་དང་ཕྱོགས་གསུམ་པོ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་གྲོས་མཐུན་ཐག་གཅོད་ཀྱི་གྲོས་མཐུན་ཡི་གེའི་ཐོག་མིང་རྟགས་བཀོད་པ་རེད། མ་དཔེ་འདིའི་རིགས་ཀྱི་མཇུག་འབྲས་ནི་ཨ་རི་ནས་༩༥%ལས་བརྒལ་བའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྱོད་དོན་ཚང་མ་འདྲི་གཅོད་མ་བརྒྱུད་པར་ཐག་གཅོད་བྱས་པ་ཡིན།

ཁྲིམས་དཔོན་ལ་དཔྱད་བསྡུར་བྱེད་པའི་གོ་གནས་མེད་པ་དང་།ཞིབ་དཔྱོད་དཔོན་དང་དོ་དམ་ཆེད་མངགས་པས་རྒྱུན་དུ་དོ་བདག་ལ་འཇིགས་སྐུལ་བྱས་ནས་དངངས་སྐྲག་ཁྲོད་དུ་ནག་ཉེས་ངོས་ལེན་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་ཡོད། འོན་ཀྱང་རང་ཉེས་ངོས་ལེན་ཞུ་ཡིག་དེ་རིགས་ནི་ཁེ་ལས་ལ་རྨི་ལམ་ངན་པའི་འགོ་ཚུགས་པ་ཞིག་ཡིན་པས་སླད་ཕྱིན་གྱོད་གཞི་གཞན་དག་གི་ཉེས་དཔང་དུ་འགྱུར་རྒྱུ་མ་ཟད།ད་དུང་ཨ་རིས་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་མི་སྣ་ཁེ་ལས་ནང་མངགས་གཏོང་བྱེད་དུ་འཇུག་དགོས་ཀྱི་ཡོད། ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་པས་མིང་ཐོག་ནས་ཁེ་ལས་ལ་ལྟ་སྐུལ་བྱས་ནས་གྱོད་གཞི་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་དུ་མི་འཇུག་མོད།འོན་ཀྱང་དོན་དངོས་ཐོག་ཁེ་ལས་ཀྱི་ཆ་འཕྲིན་འཚོལ་བསྡུ་ཆེན་པོ་མེད་པ་མ་ཟད་ཨ་རིར་སྙན་སེང་ཡང་ཞུ་གི་ཡོད།

ཆད་པ་གཅོད་སྟངས་དེ་རིགས་ཀྱིས་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ཨ་རིར་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་བྱེད་མཁན་ལ་འགྱུར་ལྡོག་གཏོང་གི་ཡོད།ཞིབ་དཔྱོད་དཔོན་གྱིས་འཕྲིན་ཡིག་གཅིག་དང་།གློག་རྡུལ་འཕྲིན་ཡིག་གཅིགཁ་པར་གཅིག་བཅས་བརྒྱབ་ཚེ་ཉེས་པ་ངོས་ལེན་དང་ཆད་པ་གཅོད་ཀྱི་ཡོད།

ཨ་རིས་མངགས་གཏོང་བྱས་པའི་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་པའི་བྱེད་སྟངས་ཐད་ཨ་རིའི་མནའ་གྲོགས་ཚང་མས་སྐད་ཆ་ཤོད་རྒྱུ་གདམ་ག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ་དེས་ཀྱང་ཁོང་ཚོར་རིན་དོད་ཆེན་པོ་འཇལ་དགོས་ཀྱི་ཡོད།

ཨ་རིས་ཡོ་རོབ་ཀྱི་ཁེ་ལས་ལ་རྡུང་རྡེག་བཏང་བ།

ཞི་མོན་ཙི་

2008ལོའི་ཟླ་12པར་འཇར་མན་གྱི་ཤིས་མོན་ཙེ་ཡིས་ལྐོག་རྔན་སྤྲོད་པའི་བྱ་ཐབས་སྤྱད་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གན་རྒྱ་ཐོབ་པ་དང་ཨ་རིའི་དངུལ་ཆད་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་8ཕོག་པ་རེད། 2006ལོར་ཨ་རིའི་ཁྲིམས་འཛིན་པུས་འཇར་མན་གྱི་སྨྱན་སྦྱོར་ནས་འཇར་མན་ཁྲིམས་འཛིན་པུས་ཤིས་མོན་གྲོང་ཁྱེར་གྱིས་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་གི་ལྐོག་རྔན་སྤྲད་པའི་གྱོད་གཞིར་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་རེད། ཨ་མེ་རི་ཁའི་ཁྲིམས་འཛིན་སྡེ་ཁག་ལ་ལས་སླ་མོའི་ངང་གྱོད་གཞི་འདིའི་བརྟག་དཔྱད་དབང་ཆ་ཐོབ། དེས་ཞི་མོན་ཙི་ཡི་མཐོ་རིམ་དོ་དམ་པ་བསྡུས་ནས་ཁོ་ཚོར་ནང་ཁུལ་དུ་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་དུ་བཅུག གྱོད་གཞི་དེ་ཨ་རི་དང་འབྲེལ་བ་གང་ཡང་མེད་ཀྱང་ཨ་ཀེན་ཐིན་དང་།བྷང་ག་ལ།ཨུ་རུ་སུ།དབྱི་རག་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད།དོགས་པ་ཆེན་པོ་ཐེབས་པའི་ཤིས་མོན་ཙེའི་ཁོངས་གཏོགས་ཡན་ལག་ཀུང་སིའི་ཐོ་འགོད་བྱ་ཡུལ་བྷང་ག་ལ་དང་།ཨ་ཀེན་ཐིན།ཝེ་ནེ་ཙུའེ་ལར་ཡིན་པ་དང་ཉིའུ་གཡོད་དངུལ་འཛིན་ཉོ་ཚོང་སུའོ་ཡི་ཁྲོམ་རར་འདོན་མྱོང་མེད་མོད།འོན་ཀྱང་དེ་དག་ཚང་མས་ཨ་རིས་དེར་ཆད་པ་གཅོད་རྒྱུར་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཀྱི་མེད།

ཨའར་ཁ་ཐེ་-ནང་ཤུན་

ཨའར་ཁ་ཐེ་ནི་དེ་སྔ་ཧྥ་རན་སེའི་གློག་ཤུགས་སྤྱི་ཁྱབ་ཀུང་སི་ཡིན་པ་དང་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་དང་དགུ་བཅུ་པར་ཨའར་ཁ་ཐེ་ནི་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་གློག་ཤུགས་སྒྲིག་ཆས་ལས་རིགས་ཀྱི་རྩེར་སོན་མི་སྣ་ཞིག་རེད། ༢༠༠༠ལོའི་ལོ་མགོར་ཨའར་ཁ་ཐི་གྲུབ་འབྲས་མྱུར་དུ་མར་ཆག 2006ལོར་ཨ་མེ་རི་ཁའི་ལང་ཞོན་དང་གཉེན་སྒྲིག་བྱ་རྒྱུའི་ཐག་བཅད།གཉེན་སྒྲིག་མ་བྱས་སྔོན་གྱི་ཨའར་ཁ་ཐེས་འཁོར་སྐར་དང་བདེ་སྲུང་སྡེ་ཁག་གཉིས་ཧྥ་རན་སིར་བཞག འོན་ཀྱང་གཉེན་སྒྲིག་གི་དུས་ཡུན་ཧ་ཅང་ཐུང་བས།དོ་དམ་རིམ་པ་དེ་གཉིས་གཅིག་མཐུན་མ་བྱུང་བས།མཐར་ཐེངས་འདིར་ཟླ་སྒྲིལ་བྱས་པ་ཕམ་ནས་མཇུག་སྒྲིལ། ཨའར་ཁ་ཐེས་དུས་དེ་ནས་བཟུང་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྩོད་གཞིའི་ཁྲོད་ཀྱི་འཕག་འཚག་བྱེད་འགོ་བཙུགས་པ་དང་ཨ་རིས་2001ལོ་ནས་2006ལོའི་བར་ཁོ་སི་ཐ་རི་ཁ་དང་།ཧུང་ཏུའུ་ལ་སི།ཐའེ་དབན་དང་མ་ལེ་ཞི་ཡ་བཅས་སུ་ལྐོག་རྔན་སྤྲད་པའི་གནད་དོན་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་འགོ་བཙུགས་པ་རེད། 2007ལོར།ཨ་མེ་རི་ཁས་ཨ་མེ་ཁར་མདུན་གྱི་མཐོ་རིམ་དོ་དམ་པ་ཨ་མེ་རི་ཁས་འཛིན་བཟུང་བྱས།མཐོ་རིམ་དོ་དམ་པ་འདིས་ཉེས་པ་ངོས་ལེན་བྱས།དེ་བས་ཨ་མེ་རི་ཁས་ཨ་ཨར་ཁ་ཐེ་ཁྲིམས་སྦྱོར་བྱས་པ་མ་ཟད།ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་1.37གྱི་ཆད་པ་བཅད། ལོ་ལྔའི་རྗེས་སུ་ཨའར་ཁ་ཐེ-ལང་ཤུན་ནོ་ཅིས་ཡས་ཉོ་སྒྲུབ་བྱས་པ་དེ་ནས་བཟུང་མེད་པ་རེད།

ཨ་སི་ཐོན་

2010ལོར་པའེ་ཁེ་ལུང་གིས་ཧྥ་རན་སེའི་ཨའར་སི་ཐུང་གི་དབུ་བཞུགས་ལག་བསྟར་དཔོན་གྱི་འགན་འཁུར་ནས་ལོ་7འགྲོ་གི་ཡོད་མོད།འོན་ཀྱང་ཁོང་གིས་ཀུང་སིའི་རུལ་སུངས་བྱེད་སྤྱོད་མཐོང་རྒྱུ་མེད་པར་གྱུར་ཡོད། གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ངང་ལྐོག་རྔན་སྤྲོད་པའི་གཏུག་བཤེར་བྱེད་སྐབས་པའེ་ཁེ་ལུང་གིས་ཨ་རིའི་ཁྲིམས་འཛིན་སྡེ་ཚན་ལ་རང་ཉེས་ངོས་ལེན་བྱེད་དུ་བཅུག་མེད་པ་རེད། ཨ་མེ་རི་ཁས་མུ་མཐུད་དུ་ཨར་སི་ཐོན་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ཏེ།མཐོ་རིམ་དོ་དམ་མི་སྣ་འགའ་ལ་ཉེས་དོན་གཏུག་བཤེར་བྱས། 2013ལོའི་ཟླ་4པར་ཧྥུའུ་ལེ་ཏེ་ལི་ཁེ·ཕི་ཡེ་ལུའུ་ཆི་ཉིའུ་གཡོད་ཁེན་ཉི་ཏི་གནམ་ཐང་དུ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་དང་དེ་རྗེས་མཐོ་རིམ་དོ་དམ་མི་སྣ་4འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་རེད། དེ་རྗེས་ཨ་མེ་རི་ཁས་པའོ་ཁེ་ལུང་དང་ཨའར་སི་ཐུང་གི་དབུ་བཞུགས་ནོར་དོན་དཔོན་པ་འཛིན་བཟུང་བྱ་དགོས་ཞེས་བཤད། པོ་ཁེ་ལུང་དུས་བཀག་ལྟར་ཨ་རིར་བསྐྱོད་ནས་གྲོས་མོལ་བྱས་པ་དང་གྲོས་མོལ་གྱི་ནང་དོན་ནི་ཨ་སི་ཐུང་གི་གློག་ཤུགས་སྡེ་ཚན་ཨ་རིའི་GEལ་བཙོངས་རྒྱུ་དེ་རེད། 2014ལོར་ཨ་རིའི་སྨྱན་སྦྱོར་གྱིས་ཉོ་ཚོང་དེ་དམར་རྗེན་དུ་བཏོན་རྗེས་ཧྥ་རན་སེའི་དཔལ་འབྱོར་པུའི་པུའུ་ཀྲང་ཨའར་ནུའོ·མོང་ཐེ་པོ་ཀེ་ཁོང་ཁྲོ་མེ་ལྟར་འབར་ཞིང་།ཁོང་གིས་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ཧྥ་རན་སེའི་བཟོ་ལས་མུ་ཏིག་ཏུ་གཞི་ནས་ཨ་རི་བའི་ལག་ཏུ་ཤོར་བ་རེད། ཧྥ་རན་སིའི་མཐོ་རིམ་གྱིས་དེར་ཁ་ཡ་མི་བྱེད་པར་མཐར་གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་རེད།

ཧྥ་རན་སིའི་པ་ལིའི་དངུལ་ཁང་སོགས།

2014ལོའི་ཟླ་3པར་སྨྱན་སྦྱོར་གྱིས་ཨ་རི་སྲིད་གཞུང་གིས་ཧྥ་རན་སེ་ཕ་རི་སི་དངུལ་ཁང་དང་།ཧྥ་རན་སེ་ལས་རིགས་དར་རྒྱས་གཏོང་བའི་དངུལ་ཁང་།ཧྥ་རན་སེ་ཞིང་ལས་ཡིད་རྟོན་དངུལ་བུན་དངུལ་ཁང་བཅས་ལ་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་ཡོད་ཅེས་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པ་རེད། དངུལ་ཁང་འདི་དག་བཙོག་དངུལ་གཙང་སྒྱུར་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་དང་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་ཤས་ཀྱི་སྐྱེལ་འདྲེན་བཀག་སྡོམ་ལ་དོགས་པ་སྐྱེས། དེར་བརྟེན་ཧྥ་རན་སེའི་ཕ་རི་སི་དངུལ་ཁང་ལ་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་90ཡི་དངུལ་ཆད་བཅད་པ་དང་།ལས་གཏོད་དངུལ་ཁང་ལ་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་4.5ཡི་དངུལ་ཆད་བཅད་པ།ཧྥ་རན་སེའི་ཞིང་ལས་དངུལ་ཁང་ལ་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་7.87གྱི་དངུལ་ཆད་བཅད་པ་བཅས་རེད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ཆད་གཅོད་ཕོག་མཁན་གྲས་སུ་ད་དུང་དབྱིན་ཇིའི་ཧུད་ཧྥོང་དངུལ་ཁང་ལ་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་19དང་།འཇར་མན་ཚོང་ལས་དངུལ་ཁང་ལ་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་15ད་དུང་སུའེ་ཙེར་དངུལ་ཁང་དང་།ཧོ་ལན་མཉམ་ལས་དངུལ་ཁང་།སུའུ་ཀེ་ལན་གོང་མ་ཚང་དངུལ་ཁང་།པ་ཁེ་ལའེ་དངུལ་ཁང་།འཇར་མན་དངུལ་ཁང་སོགས་ཡོད་པ་རེད།

བདེ་བཞི་སྙིང་པོ་

དེ་ནི་ཧྥ་རན་སིའི་རྡོ་སྣུམ་དང་ནུས་ཁུངས་གསར་བའི་ཞིབ་འཇུག་གླིང་གིས་1958ལོར་བཙུགས་པ་རེད། ༢༠༠༠ལོར་དེ་ནི་འཛམ་གླིང་གི་ཨང་དང་པོ་ནས་ལྔ་པའི་བར་གྱི་ཀུང་སི་ཞིག་ཡིན་ལ།གཤེར་གྱུར་རླངས་པ་དང་བསྐྱར་སྐྱེས་ཐུབ་པའི་ནུས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་འགྲན་རྩོད་ཀྱི་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ལྡན། འོན་ཀྱང་2010ལོར་ཨ་རིའི་ཁྲིམས་འཛིན་པུའུ་དང་དངུལ་འཛིན་ཉོ་ཚོང་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གིས་དེ་ལ་དམིགས་ནས་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་3.38ཀྱི་དངུལ་ཆད་བཅད་པ་རེད། 2016ལོར་ཏེ་ཤིས་ཉི་པུའུ་ལ་འགྲན་རྩོད་ཀྱི་འགྲན་ཟླ་ཆུང་ངུ་སྟེ་ཨ་རིའི་མེ་ཤིན་ཏ་ཡིས་ཉོ་སྒྲུབ་བྱས་པས་ཨ་རིའི་ཁེ་ལས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།

ཨ་མེ་རི་ཁའི་དཔུང་རིང་གིས་བདག་སྐྱོང་བྱེད་པའི་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་དབང་སྒྱུར།

ཨ་རིའི་དཔུང་རིང་གི་བདག་སྐྱོང་གིས་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་དཔལ་འབྱོར་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པ་མ་ཟད།ཕྱོགས་གང་ཅིའི་ཐད་ལའང་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད།དཔེར་ན།ནུས་ཁུངས་དཔེར་ན་འབྲུ་རིགས།དཔེར་ན་ཆབ་སྲིད་ལྟ་བུ།

དཔལ་འབྱོར་ཕྱིར་ལོགདེ་ནས་ཨ་མེ་རི་ཁའི་དཔུང་རིང་མངའ་ཁོངས་ཀྱི་ཟིལ་ཤུགས་བཤད། ཨ་མེ་རི་ཁས་ཡོ་རོབ་གླིང་གི་མནའ་གྲོགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ལ་ཐེ་ཇུས་བྱེད་པར་འཛེམ་ཆ་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་པ་དང་།མནའ་གྲོགས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མཐོང་ཡང་སྣང་མེད་དུ་བཞག་པས།དེས་ཡོ་རོབ་གླིང་གི་ཁེ་ལས་དང་ཨ་མེ་རི་ཁའི་འགྲན་རྒོལ་གྱི་ཡིད་ཆེས་སྔར་བས་ཞན་དུ་བཏང་བ་དང་།དེ་ནས་འོས་མེད་འགྲིག་ཐབས་དང་དུས་སུ་བསུ་བ་ཞུ་བར་གྱུར་པ་རེད། ཡོ་རོབ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་སྲིད་གཞུང་དང་ཁེ་ལས་རྣམས་ཀྱིས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་མཐུན་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མོད།འོན་ཀྱང་གཞན་གྱིས་རྗེས་འདེད་བྱེད་སྲིད་པའི་གནས་ཚུལ་སྔར་བཞིན་མི་ཡོང་བ་བྱེད་མ་ཐུབ་པར་བརྟེན་དགོས་ངེས་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་ནི་ངེས་པར་དུ་སྤྱོད་དགོས་པ་ཞིག་རེད། དེར་བརྟེན་ཀུང་སི་ཆེ་གྲས་ཚང་མར་ངེས་པར་དུ་ཁྲིམས་རྩོད་པའི་ལས་གཉེར་ཁང་གི་ཞབས་ཞུ་ཡོད་དགོས།འོན་ཀྱང་ཡོ་རོབ་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་མ་ལག་དང་དབྱིན་ཇི་དང་ཨ་རི་མི་འདྲ་བས་ཡོ་རོབ་ཁྲིམས་རྩོད་དོན་གཅོད་ཁང་གིས་ཨ་རིར་དགག་སྒྲུབ་བྱེད་པའི་ཁྲོད་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་འགལ་རྐྱེན་བཟོ་བའི་གནས་སུ་གྱར་ཡོད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ཨ་རིས་ཆེད་མངགས་རོགས་རམ་བྱས་པ་དཔེར་ན་ཡོ་རོབ་ཀྱི་ཁེ་ལས་ལ་ལྟ་ཞིབ་བྱེད་རིང་ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཇིའི་ཁྲིམས་རྩོད་པའི་ལས་དོན་ཁང་ཁོ་ནར་ཡིད་ཆེས་བྱས་པ་དེས་ཡོ་རོབ་ཀྱི་ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཇིའི་ཁྲིམས་རྩོད་པའི་ལས་དོན་ཁང་གིས་ཁེ་ལས་ཀྱི་ཁྲོམ་རར་རིམ་གྱིས་དབང་སྒྱུར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནས་ཨ་མེ་རི་ཁས་རིམ་གྱིས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་དཔུང་རིང་གི་མངའ་ཁོངས་ནས་ཁྲིམས་འཛིན་གྱི་དཔུང་རིང་པོ་ཞིག་གི་དབང་བསྒྱུར་དུ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ་དང་།ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཇི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་ཁྲིམས་རྒྱུད་དཀྱུས་མ་ཡང་རིམ་བཞིན་ཡོ་རོབ་གླིང་གི་སྐམ་ས་ཆེན་པོའི་ཁྲིམས་རྒྱུད་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་སིམ་འཛུལ་བྱས་པ་རེད། དེའང་ཨ་རིའི་ཁྲིམས་རྩོད་པས་ཁེ་བཟང་ཟ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཞིག་རེད།ཨ་རི་རང་ཉིད་ཀྱིས་བཏོད་པའི་དཔུང་རིང་མངའ་ཁོངས་ཀྱིས་དངུལ་ཆད་དང་གཞུང་བཞེས་བཏང་བའི་ཡོང་འབབ་འབོར་ཆེན་བཏོད་ཡོད་པ་མ་ཟད།ད་དུང་ཁྲིམས་འཛིན་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་གནས་འབོར་ཆེན་བཏོད་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་མེ་རི་ཁས་གྲོས་འགོ་བཏོན་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩ་འཛུགས་ཧ་ཅང་མང་པོ་བཙུགས་པ་དང་དུས་མཚུངས་རྩ་འཛུགས་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཁོང་ཚོས་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་དཔལ་འབྱོར་ལ་དབང་སྒྱུར་བྱ་རྒྱུའི་དམིགས་ཡུལ་མངོན་འགྱུར་བྱས་པ་རེད།

ཨ་མེ་རི་ཁའི་དཔུང་རིང་མངའ་ཁོངས་ཀྱིས་ཆབ་སྲིད་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཚུལ་སྐོར་ངས་ཡང་བསྐྱར་དཔེ་ཞིག་འདྲེན་རྒྱུ་ཡིན།དེ་ནི《གསང་བའི་དམག་འཁྲུག》ཅེས་པའི་དཔེ་དེབ་དེ་དང་འབྲེལ་བ་གང་ཡང་མེད་པ་སྨོས་ཅི་དགོས།

ཐེན་ཀྲུང་ཅའོ་རུང་ནི་ཀྲུང་གོའི་མི་དམངས་ཀྱིས་དགའ་པོ་བྱེད་པའི་རི་པིན་གྱི་དབུ་བཞུགས་བློན་ཆེན་ཞིག་རེད། 1972ལོའི་ཟླ་9པར་འཇར་པན་གྱི་དབུ་བཞུགས་བློན་ཆེན་དང་རང་མོས་དམངས་གཙོ་ཏང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་ཀྱི་འགན་བཞེས།ཐེན་ཀྲུང་ཅའོ་རུང་གིས་ཀྲུང་གོ་དང་འཇར་པན་གྱི་མཉམ་འབྲེལ་གསལ་བསྒྲགས་ལ་མིང་རྟགས་བཀོད་ནས་རི་ཀྲུང་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་རྒྱུན་ལྡན་ཅན་དུ་གྱུར། དེ་དང་མཉམ་དུ།ཐེན་ཀྲུང་ཅའོ་རུང་གིས་ཡོ་རོབ་དང་ཨ་མེ་རི་ཁ་དང་ཁ་བྲལ་ནས།ཡང་བསྐྱར་ཡ་གླིང་ལ་དབང་བ་བྱས།

རྡོ་སྣུམ་ཉམས་ཉེན་ལས་བྱུང་བའི་འགྲན་སློང་ཐག་གཅོད་བྱ་ཆེད།ཐེན་ཀྲུང་ཅའོ་རུང་གིས་རང་ཚུགས་ཀྱི་དབུས་ཤར་ས་ཁུལ་གྱི་སྲིད་ཇུས་ཁྱབ་སྤེལ་བཏང་ཞིང་།ཨ་རབ་རྒྱལ་ཁབ་དང་འགྲོ་འོང་མང་དུ་བྱས། བྱེད་ཐབས་དེས་དབྱི་སི་རལ་དང་ཨ་རིར་ཐད་ཀར་ཕོག་ཐུག་བཏང་ཡོད། སྐབས་དེ་དུས་ཨ་རིའི་རྒྱལ་དོན་བློན་ཆེན་ཅི་ཤིན་ཀེས་རི་པིན་ལ་འཚམས་འདྲི་བྱེད་སྐབས།ཐེན་ཀྲུང་དུ“ཐོན་ཁུངས་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་ཇུས”དོར་རྒྱུའི་རེ་བ་ཁ་གསལ་བཏོན་ཡང་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་སོང་། ཅང་མ་འགོར་བར།ཨ་མེ་རི་ཁས་ཐེན་ཀྲུང་ཅའོ་རུང་ལ་མི་འདོད་པའི་གཏམ་ཞིག་གོ་ནས་ཆབ་སྲིད་ལས་རིགས་ཀྱིས་གང་།

1974ལོར།ཨ་མེ་རི་ཁས་ཁོ་ཚོའི་ལག་ཏུ་བཟུང་བའི་ཐོན་ཁུངས་སྣ་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཐེན་ཀྲུང་ཅའོ་རོང་ལ་ཚུར་རྒོལ་བྱས་པ་དང་།དེའི་ནང་དུ་སྨྱན་གཟུགས་དང་།ཁེ་ལས།སྲིད་ཚོང་སོགས་འདུས། 1974ལོའི་ཟླ་11པར་ཨ་རིའི་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ལྐོག་རྔན་སྤྲད་པའི་དོན་རྐྱེན་ལ་དོགས་པ་ཡོད་པས་ཐེན་ཀྲུང་ཅའོ་རུང་གིས་དབུ་བཞུགས་བློན་ཆེན་དང་རང་དབང་དམངས་གཙོ་ཏང་གི་སྤྱི་འདོམས་གོ་གནས་དགོངས་པ་ཞུས་པ་རེད།

དཔུང་རིང་གི་བདག་ཁོངས་ནི་ལྐོག་གཡོ་མིན་།

དུས་ཡུན་རིང་བོའི་བདག་སྐྱོང་ལ་མི་རྣམས་ཀྱིས་དགའ་པོ་གཏན་ནས་བྱེད་ཀྱི་མེད།མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་དེ་ནི་ཨ་རིའི་ལྐོག་གཡོ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མོད།འོན་ཀྱང་ངས་དེ་ནི་ལྐོག་གཡོ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་མེད།གང་ལགས་ཤེ་ན།དེ་ནི་མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་གྱི་བྱེད་ཐབས་ཤིག་ཡིན་པས་རེད། ཨ་མེ་རི་ཁའི་དཔུང་པ་རིང་པོའི་བདག་སྐྱོང་གི་ཀུན་སློང་དང་བྱ་སྤྱོད་དངོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཚང་མས་གསལ་པོ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་མོད།འོན་ཀྱང་རྒྱལ་ཁབ་དེས་ངོ་བོའི་རང་བཞིན་གྱི་འགྲན་རྒོལ་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད།ཨ་མེ་རི་ཀས་སྟོབས་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ཡིད་ཆེས་གཏོར་བ་ལས་མགོ་སྐོར་གཏོང་གི་མེད། དེ་ནི་ཡོ་རོབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་དང་ཐོག་ནས་མཐར་ཨ་རིའི་དཔུང་རིང་པོ་ཞིག་གི་དོ་དམ་བྱེད་ཁོངས་ཀྱི་ཀུན་སློང་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་ལ།ལམ་ལུགས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པའི་བྱ་ཐབས་ཀྱང་བཏོན་གྱི་ཡོད་མོད།འོན་ཀྱང་རང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁེ་ལས་ལ་བཀག་སྡོམ་བྱས་པ་ཞིག་རེད།སྲིད་གཞུང་གིས་རྒྱུན་དུ་བྱེ་མ་བླུགས་པའི་མགོ་མཐོང་རྒྱུ་མེད།

ཨ་རིའི་དཔུང་རིང་གི་བདག་སྐྱོང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་ལ་བློ་སྒོ་ཕྱེ་བ།

ཡོ་རོབ་དང་ཨ་རིའི་མནའ་གྲོགས་གཞན་དག་ཅིའི་ཕྱིར་ཨ་མེ་རི་ཁའི་དམག་དཔོན་གྱི་དཔུང་བའི་བདག་སྐྱོང་ཁྲོད་དུ་བསྟུད་མར་ཕམ་ནས་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་པ་ཡིན་ནམ། ཨ་རིའི་ཚོང་ར་དང་ཨ་རིའི་དངུལ་རྩ་ལ་བརྟེན་པ་དང་།ཨ་རི་ལྟ་བུའི་ཕྱོགས་བསྡུས་རྒྱལ་སྟོབས་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཚད་མི་འདང་བ་ཚང་མ་དོན་དངོས་རེད། འོན་ཀྱང་དེ་དག་ཕུད་པའི་ཁྲིམས་འཛིན་མ་ལག་འཛུགས་སྐྱོང་རྗེས་ལུས་དང་ཁྲིམས་འཛིན་འདུ་ཤེས་རྗེས་ལུས་ཐེབས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཀྱང་རེད།ཨ་མེ་རི་ཁས་ལག་རིང་བརྐྱངས་ནས་དོ་དམ་བྱེད་སྐབས་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་ལ་རྒྱུན་པར་ལུགས་མཐུན་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཁ་གཏད་གཅོག་ཐབས་མེད་པས་གཞན་དབང་དུ་ཚུད་ནས་རྡུང་རྡེག་ཕོག་རྒྱུ་ལས་ཐབས་གཞན་མེད། དཔེར་ན།ཨ་མེ་རི་ཁའི་བཅའ་ཁྲིམས་ལྟར་ཡོ་རོབ་གླིང་གི་ཀུང་སི་ཁྲིམས་དང་འགལ་མོད།འོན་ཀྱང་ཁོ་ཚོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ལྟར་ན།རང་རྒྱལ་གྱི་ཁེ་ལས་ཁྲིམས་མཐུན་ཡིན་པ་ར་སྤྲོད་བྱེད་ཐབས་མེད་པ་དང་། ཨ་རིའི་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་པ་ར་སྤྲོད་བྱེད་པའི་གནས་ཚུལ་འོག་སོ་ཡིས་སོ་ཡིས་སོ་ལ་རྒོལ་པའི་རྣམ་པའི་འགྲན་རྒོལ་བྱེད་ཐབས་མེད། ཁྲིམས་འཛིན་དང་།ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ།དངུལ་རྩ།ཆ་འཕྲིན་སོགས་སྡེ་ཚན་མང་པོ་ཞིག་གིས་ནུས་ལྡན་ངང་གཞོགས་འདེགས་བྱས་ནས་ཁོངས་གཏོགས་ཡོངས་ཀྱི་ཕན་འབྲས་མཐོ་བའི་ལྟ་སྐུལ་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ནི་ཨ་རིའི་དཔུང་རིང་པོ་ཞིག་གི་དོ་དམ་བྱེད་ཁོངས་ནང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོའི་ལེགས་ཆ་ཕུད་པའི་རྒྱལ་ཁ་བླངས་པའི་ཐབས་མཆོག་གཞན་ཞིག་རེད།

ཨ་རིས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་ལ་དཔུང་པ་རིང་པོའི་བདག་སྐྱོང་བྱས་པ་དེ་ནི་སྟོབས་ཤུགས་དངོས་ཕུད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཁྲིམས་དོན་སྨན་མཛོད་དང་སྡེ་ཚན་མང་པོ་ཞིག་གི་ཟམ་མི་ཆད་པར་མཉམ་ལས་བྱ་རྒྱུ་ནི་འགག་རྩ་རེད། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་གིས་ཨ་རིའི་དཔུང་རིང་གི་མངའ་ཁོངས་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་པར་རང་ཉིད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་དངོས་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་ཕུད།བཅའ་ཁྲིམས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་སྡེ་ཁག་ཁག་གི་མཉམ་ལས་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་གཉིས་ཀར་གལ་འགངས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ཞིག་རེད།

ཐེ་རོན་ཕུས་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་ཚོང་དོན་དམག་འཐབ་དང་ཨ་རིའི་དཔལ་འབྱོར་བཙན་དབང་བསླངས་པ་ཞིག་མིན་པར་དུས་ཡུན་རིང་པོའི་ནང་ཁོང་གིས་ཨ་རིར་བཅངས་པའི་རེ་འབོད་ཁ་གསལ་དུ་བཏང་བ་དེས་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་ཨ་རིའི་དམིགས་ཡུལ་ངོ་མ་གསལ་པོ་མཐོང་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་མ་ཟད།དེ་སྔའི་སྟོང་བསམ་ཡང་དོར་ཡོད།